Wat gebeurt er als je teveel straling hebt?
Maria Bouwhuisen
2025-06-29 10:46:54
Count answers
: 0
Als de DNA-schade in een cel na bestraling zo groot is dat deze niet meer gerepareerd kan worden, dan leidt dat tot celdood: de cel kan niet meer delen. Met andere woorden: als het aantal cellen dat door straling doodgaat beperkt blijft, zien we geen schadelijke gezondheidseffecten. Bij toenemende blootstelling neemt het aantal gedode cellen echter toe. Bij extreem hoge blootstellingen wordt dit problematisch: het aantal gedode cellen is nu zo groot dat er functieverlies optreedt van weefsels of organen.
Tot een dosis van 1 Gy zien we geen negatieve gezondheidseffecten. Beneden 1 Gy ontstaat wel schade in sommige orgaan- of weefselcellen, maar die schade is zo klein dat er geen sprake is van functieverlies. Als het hele lichaam met een dosis hoger dan 1 Gy bestraald wordt, dan gaan er in korte tijd zeer veel cellen van organen en weefsels kapot. Dit leidt tot ernstige effecten ('stralingsziekte') en soms zelfs tot sterfte.
Het eerste zichtbaar effect van stralingsziekte is diarree en braken. Bij een nog hogere dosis krijgen we te maken met zeer ernstige aandoeningen, zoals het beenmergsyndroom en het darmsyndroom. Als er bij een totale-lichaamsdosis van 4 Gy geen medische zorg verleend wordt, dan leidt het beenmergsyndroom in 50% van de gevallen tot sterfte. Bij een nog hogere dosis (ca. 10 Gy) treedt ook het darmsyndroom op.
Mila Mahabier
2025-06-29 09:53:37
Count answers
: 0
Echter, te veel of ongecontroleerde blootstelling kan voor gezondheidsschade zorgen. Iedere blootstelling verhoogt de kans op het ontwikkelen van kanker, op latere leeftijd. Daarnaast bestaat ook de kans op het ontwikkelen van (acute) stralingsziekte als de stralingsdosis zeer hoog is.
Een extreem hoge dosis kan stralingsziekte veroorzaken, die in zeer korte tijd symptomen geeft zoals misselijkheid, braken, vermoeidheid en diarree. In het meest extreme geval kunnen syndromen optreden die dodelijk kunnen zijn, zoals het huidsyndroom en het beenmergsyndroom. Een dergelijke extreem hoge dosis krijg je nooit van diagnostische medische procedures zoals röntgenfoto's, maar eerder in de directe nabijheid van een grootschalig nucleair incident. In de afgelopen 40 jaar zijn wereldwijd ongeveer 200 mensen overleden aan de gevolgen van een hoge stralingsblootstelling door industrie-ongelukken of medische fouten.
Dean van den Velde
2025-06-29 07:24:27
Count answers
: 0
Bij een hoge dosis, bijvoorbeeld een directe stralingsdosis van 500 mSv in korte tijd, treden directe gezondheidseffecten op, zoals de verminderde productie van witte bloedcellen. Een dosis van 5000 mSv is in de helft van de gevallen dodelijk. Zulke hoge doses komen in de praktijk alleen voor na ernstige kernongevallen, zoals die in Tsjernobyl in 1986. Lage stralingsdoses hebben geen directe gezondheidseffecten tot gevolg, maar zouden theoretisch kunnen leiden tot een iets verhoogde kans op kanker. Er zijn sterke aanwijzingen, dat lage doses vooral positieve gezondheidseffecten hebben. Dat onbegrepen verschijnsel heet ‘hormesis’.
Tobias van der Spaendonck
2025-06-29 05:44:35
Count answers
: 0
Bij een lage stralingsdosis treden er geen gezondheidsproblemen op, omdat het lichaam zelf de schade aan de cellen, waaruit ons lichaam bestaat, kan repareren. Heel soms blijft er onherstelbaar beschadigd erfelijk materiaal (DNA) over. Dit kan leiden tot het ontstaan van kanker. Bij een zeer hoge blootstelling aan straling kunnen er wel acute gezondheidsproblemen optreden. Denk hierbij aan een rode huid, maar ook aan ernstige verzwakking van het immuunsysteem of beschadigingen van maag en darmen. Zulke hoge blootstellingen moeten dus altijd worden voorkomen.
Lees ook
- Zijn kinderen gevoeliger voor straling?
- Zijn kinderen gevoeliger voor straling dan volwassenen?
- Heeft straling invloed op het krijgen van kinderen?
- Hoe lang moet je uit de buurt van kinderen blijven na bestraling?
- Wie is gevoeliger voor straling, mannen of vrouwen?
- Wat zijn de symptomen van te veel straling?
- Waarom mag ik na de bestraling niet meer bij kinderen zijn?
- Waarom is de uitwendige bestraling voor gezinsleden niet gevaarlijk?
- Welk lichaamsdeel is het meest gevoelig voor straling?