Hebben we in Nederland ook breuklijnen?

Ook in Nederland zijn breuklijnen. De invloed van breuklijnen heeft zijn weerslag hoofdzakelijk op het landschap. Actieve breuken laten onder ander de aardkorst met het landschap dalen (slenken) en op andere plekken juist omhoog komen (horsten). Het landschap in Zuid-Limburg is door horsten en slenken een kenmerkend landschap waar platentektoniek zijn werk heeft gedaan (en nog). Aardbevingen in Nederland zijn dus mogelijk.

De Peelrandbreuk is een geologische breukzone in Limburg en Noord-Brabant en is genoemd naar het gebied de Peel. De breuk loopt in Nederland grofweg van Roermond tot Oss en scheidt de hoger gelegen Peelhorst van de langzaam naar beneden zakkende Roerdalslenk. De Peelrandbreuk is op enkele plekken goed zichtbaar in het landschap. Langs de breuk komen nog aardbevingen voor, zoals in Roermond in 1992 en bij Uden in 1932. Dit proces is nog steeds gaande en de gemiddelde verticale beweging langs de breuk is ongeveer 5 cm per duizend jaar.

Toch zijn er een aantal plaatsen in Nederland te vinden , waarbij breuken in de aardkorst terug te vinden zijn. Zo is de Peelrandbreuk een belangrijke breuklijn die loopt van Roermond tot en met Heesch. In Uden is het zelfs zo dat bepaalde straten vernoemd zijn naar deze breuklijn. In Nederland is het gelukkig redelijk rustig wat aardbevingen betreft.

In Nederland komen natuurlijke aardbevingen voor als gevolg van een breukensysteem. Een breukensysteem bestaat uit een horsten- en slenkenstructuur. In het breukensysteem van de Beneden-Rijnslenk is het in ons land vooral de Roerdalslenk, begrensd door de Peelrandbreuk en de Feldbissbreuk, waar de grootste bewegingen plaatsvinden.

Dat komt omdat Nederland niet heel dicht bij een breuklijn ligt. Breuklijnen zijn de lijnen die onze aardkorst in meerdere stukken verdelen. De aarde bestaat uit 9 verschillende grote platen, en nog een paar kleinere platen. Zo kunnen breuklijnen dus ook onder de oceaan liggen. Een transforme beweging van plaatgrenzen betekent dat de platen langs elkaar heen bewegen. Vergelijk het maar met het schuiven van je hand over je been, dit gaat als je een beetje druk zet niet altijd even gladjes maar met schokken. Bij een convergente plaatbeweging bewegen de platen naar elkaar toe. De oceanische plaat is vaak zwaarder dan de continentale plaat, en zal dus vaker onder de andere plaat duiken. Zo werkt onze app Download de app Een divergente plaatbeweging is een beweging waarbij de platen van elkaar af bewegen. Zo maakt de aarde dus eigenlijk zijn eigen aardplaten! De aardplaten bewegen door de vloeibare lagen die onder de aardplaten door stromen. Om te checken of je het goed begrepen hebt kun je de onderstaande oefenvraag maken: Welke bewegingen kunnen rondom een breuklijn plaatsvinden en wat zijn voorbeelden van de gevolgen? Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar: Aardbevingen Gesteente Grand Canyon Breuklijnen zijn de lijnen die onze aardkorst in meerdere stukken verdelen. De aarde bestaat uit 9 verschillende grote platen, en nog een paar kleinere platen. De allergrootste plaat die we kennen is de Pacifische plaat. Een bekend voorbeeld van een breuklijn is de San Andreas breuklijn. Zo kunnen breuklijnen dus ook onder de oceaan liggen. Een transforme beweging van plaatgrenzen betekent dat de platen langs elkaar heen bewegen. Vergelijk het maar met het schuiven van je hand over je been, dit gaat als je een beetje druk zet niet altijd even gladjes maar met schokken. Dit gebeurt ook bij plaatgrenzen. Platen bewegen niet soepel langs elkaar, maar met schokken. Deze schokken kunnen uiteindelijk een aardbeving veroorzaken. Bij een convergente plaatbeweging bewegen de platen naar elkaar toe. Dit kan tot gevolg hebben dat platen tegen elkaar opbotsen waarbij de zwaarste plaat onder de lichtste plaat kan duiken. Dit kan vervolgens gebergtes vormen, een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het Andesgebergte. De oceanische plaat is vaak zwaarder dan de continentale plaat, en zal dus vaker onder de andere plaat duiken. Zo werkt onze app Download de app Een divergente plaatbeweging is een beweging waarbij de platen van elkaar af bewegen. Hier groeien de oceanische platen ook weer aan! Dit komt omdat de platen een soort gat achterlaten en daar stroomt vervolgens magma in, die het gat weer opvult. Zo maakt de aarde dus eigenlijk zijn eigen aardplaten! De aardplaten bewegen door de vloeibare lagen die onder de aardplaten door stromen. Graaf dan maar even door, want de tektonische platen zijn wel 100 km dik! Om te checken of je het goed begrepen hebt kun je de onderstaande oefenvraag maken: Welke bewegingen kunnen rondom een breuklijn plaatsvinden en wat zijn voorbeelden van de gevolgen? Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar: Aardbevingen Gesteente Grand Canyon None

Langs de Peelrandbreuk vindt nog steeds beweging plaats, wat op sommige plaatsen in het landschap te zien is en voor aardbevingen met hun epicentrum boven de breuk zorgt. De laatste grotere aardbevingen op deze breuk waren de aardbeving bij Uden van 1932 en de voor Nederland uitzonderlijk sterke aardbeving bij Roermond op 13 april 1992. Door langzame bewegingen in de aardkorst ontstaan breuken en schollen. Een omhoog geduwde schol noemt men een horst, een weggedrukte schol een slenk. De Peelrandbreuk is een geologische breuklijn die zijn naam dankt aan de Peel. Grofweg volgt de breuklijn de lijn Meinweg - Roermond - Meijel - Neerkant - Liessel - Deurne - Bakel - Gemert - Uden - Heesch - Oss. Deze noordwest-zuidoost lopende afschuivingsbreuk reikt tot aan het aardoppervlak en scheidt de relatief omhoog bewegende Peelhorst van de relatief omlaag bewegende Roerdalslenk.

Elke plaat heeft breuklijnen. Een grote breuklijn loopt bijvoorbeeld over de Alpen, maar zolang er op de breuklijn geen activiteit is, is er niet zoveel aan de hand. Ook in Nederland loopt een breuklijn. In 1992 was er door bewegingen in het breuksysteem een uitzonderlijk sterke aardbeving bij Roermond, met een kracht van 5,8 op de Schaal van Richter. Maar die valt in de categorie 'eens in de 1000 jaar', aldus Rob Govers.